Je hebt het vast weleens gehoord: “De gemiddelde mens eet acht spinnen per jaar in zijn slaap.” Het is een verhaal dat het goed doet op verjaardagen, fora en in klaslokalen. Maar het klinkt te griezelig om waar te zijn – en dat is het ook.
Hoe deze bewering is ontstaan
De uitspraak is vermoedelijk voor het eerst opgedoken in een artikel uit 1993 van Lisa Holst, gepubliceerd in het Amerikaanse blad PC Professional. In dat artikel zette ze bewust enkele fictieve “feiten” op een rij om te laten zien hoe gemakkelijk onzin zich verspreidt via e-mail en internet. Ironisch genoeg ging juist deze verzonnen ‘feit’ een eigen leven leiden.
Het artikel zelf is inmiddels lastig te achterhalen, maar wordt regelmatig aangehaald in onderzoeken naar internetmythes en de psychologie van nepnieuws.
Wat zeggen de experts?
Volgens arachnoloog Rod Crawford van het Burke Museum in Seattle – een veelgeciteerde bron op dit onderwerp – is het idee dat je spinnen inslikt tijdens je slaap volkomen onrealistisch. Hij legt uit dat spinnen zich instinctief ver van mensen houden:
“Spinnen beschouwen een slapend mens niet als een oppervlak om op rond te lopen. De combinatie van ademgeluiden, beweging en lichaamswarmte werkt juist afstotend.”
Andere redenen waarom deze bewering niet klopt:
- Spinnen zijn trillingsgevoelig. Ze gebruiken subtiele trillingen om prooien te detecteren. Een slapend mens in een slaapkamer is voor een spin een lawaaierig en onrustig landschap.
- Je mond is geen aantrekkelijke plek. De ademhaling, speeksel en beweging van je tong maken je mond geen logische bestemming voor een spin.
- Geen bewijs. Er zijn geen wetenschappelijke waarnemingen of meldingen van mensen die onbewust spinnen hebben doorgeslikt. Zelfs in slaaplaboratoria komt dit niet voor.
Waarom blijft het verhaal toch bestaan?
Het idee spreekt twee menselijke angsten tegelijk aan: angst voor spinnen én angst voor wat er met je gebeurt terwijl je slaapt. Dat maakt het een krachtig stukje misinformatie. Combineer dat met hoe makkelijk korte, schokkende ‘feitjes’ gedeeld worden op sociale media, en je hebt een recept voor een hardnekkige mythe.
Psychologen noemen dit een voorbeeld van het illusory truth effect: hoe vaker je iets hoort, hoe geloofwaardiger het lijkt – zelfs als het onzin is.
Hoeveel spinnen eet je dan écht per jaar?
Vrijwel zeker: nul. De kans dat een spin vrijwillig in je mond kruipt, precies terwijl je slaapt, en dat je hem dan ongemerkt doorslikt, is statistisch verwaarloosbaar. Het is biologisch en gedragsmatig simpelweg niet aannemelijk. Een broodje aap verhaal dus.
Waarom dit verhaal ertoe doet
Het spinnenverhaal is onschuldig vergeleken met desinformatie over gezondheid, politiek of klimaat. Maar juist omdat het zo vaak geloofd wordt, laat het zien hoe vatbaar we zijn voor nepnieuws – vooral als het goed verpakt is.
Kritisch nadenken, ook over schijnbaar onschuldige ‘feitjes’, blijft belangrijk. Het helpt ons om beter onderscheid te maken tussen betrouwbare informatie en hardnekkige onzin. En dat is relevant – zelfs bij het slapengaan.
Wil je hier meer over lezen, raadpleeg dan deze (Engelstalige) bronnen:
